Το πρόγραμμα ψηφιακού πορτοφολιού μιας χώρας, το οποίο θα διανείμει 12,5 δισ. δολάρια σε νοικοκυριά, προσφέρει πολύτιμα μαθήματα σχετικά με τους κινδύνους και τις ανταμοιβές που ενέχει μια τέτοια πρωτοβουλία.
Το ψηφιακό πρόγραμμα πορτοφολιού της χώρας θα διανείμει 12,5 δισ. δολάρια στα νοικοκυριά, παρέχοντας πολύτιμα μαθήματα για τους κινδύνους και τις ανταμοιβές
Ένα συναρπαστικό παράθυρο στο μέλλον του χρήματος και πώς μπορεί να χρησιμοποιηθούν τα ψηφιακά νομίσματα κεντρικών τραπεζών (CBDCs) έχει ανοίξει στην Ταϊλάνδη. Αυτό το μέλλον φέρνει υποσχέσεις αλλά και πολλούς κινδύνους. Οι χώρες που οδεύουν προς αυτό, και ιδιαίτερα οι πολίτες τους, πρέπει να το σκεφτούν προσεκτικά.
Εκπληρώνοντας μια εκλογική υπόσχεση, η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα για τη διανομή χρημάτων σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος μέσω ψηφιακών πορτοφολιών. Περίπου 50 εκατομμύρια Ταϊλανδοί που βρίσκονται κάτω από ορισμένα όρια εισοδήματος και αποταμιεύσεων θα λάβουν περίπου 280 δολάρια ο καθένας, περίπου το μισό του μηνιαίου κατά κεφαλήν εισοδήματος. Αυτό θα ενισχύσει προσωρινά την κατανάλωση των νοικοκυριών και το ΑΕΠ, αλλά με σημαντικό δημοσιονομικό κόστος και χωρίς να αντιμετωπιστούν βαθιά ριζωμένα προβλήματα, όπως η χαμηλή επένδυση που εμποδίζει την ανάπτυξη.
Η Κεντρική Τράπεζα της Ταϊλάνδης έχει πραγματοποιήσει πιλοτικές δοκιμές για ένα ψηφιακό Baht, αλλά δεν έχει επισήμως εισαγάγει το CBDC. Ωστόσο, τα ψηφιακά πορτοφόλια για την αποθήκευση χρημάτων και τη χρήση τους για συναλλαγές είναι ευρέως διαδεδομένα στην Ταϊλάνδη. Η προσθήκη ενός CBDC ως επιλογή πληρωμής είναι απλή.
Η Κεντρική Τράπεζα της Ταϊλάνδης και άλλες κεντρικές τράπεζες που πειραματίζονται με τα CBDC υποστηρίζουν ότι αυτό θα συνυπάρχει με το φυσικό νόμισμα. Αλλά η ευκολία των ψηφιακών πληρωμών, το κόστος, οι ταλαιπωρίες για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις που χειρίζονται χάρτινα χρήματα και κέρματα, προβλέπουν το τέλος των μετρητών ως μέσο πληρωμής.
Το πρόγραμμα μεταφοράς χρημάτων της Ταϊλάνδης ήδη διαθέτει ορισμένα χαρακτηριστικά ενός CBDC. Είναι καλά στοχευμένο, με τα κεφάλαια να κατευθύνονται σε φτωχότερα άτομα που θα ωφεληθούν περισσότερο και είναι πιθανό να ξοδέψουν τα χρήματα παρά να τα αποταμιεύσουν. Τα κεφάλαια πηγαίνουν απευθείας σε άτομα, μειώνοντας τη διαφθορά που αναπόφευκτα συμβαίνει όταν τα χρήματα κατευθύνονται μέσω δημόσιων φορέων.
Τα κεφάλαια πρέπει να ξοδευτούν μέσα σε έξι μήνες, ένας εξαιρετικός τρόπος για να ενθαρρυνθεί η κατανάλωση και να περιοριστεί η “διαρροή” σε αποταμιεύσεις, που δεν θα ενίσχυαν άμεσα την οικονομική δραστηριότητα. Τα κεφάλαια μπορούν να δαπανηθούν μόνο σε εξουσιοδοτημένα μικρά καταστήματα εντός της τοπικής περιοχής του δικαιούχου.
Ένα CBDC προσφέρει παρόμοιες δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένων των στοχευμένων κυβερνητικών μεταβιβάσεων, και περισσότερα. Εκτός από τις ημερομηνίες λήξης, η κατανάλωση μπορεί να ενθαρρυνθεί με την επιβολή αρνητικών επιτοκίων στα υπόλοιπα των CBDC που αποθαρρύνουν την αποταμίευση. Αυτά τα αρνητικά επιτόκια, εύκολα διαχειριζόμενα με κώδικα υπολογιστή που μειώνει τα υπόλοιπα με προκαθορισμένο ρυθμό, είναι απίθανο να λειτουργήσουν σε μια οικονομία με μετρητά. Άλλωστε, τα μετρητά προσφέρουν μηδενικό επιτόκιο, το οποίο σίγουρα υπερτερεί ενός αρνητικού επιτοκίου.
Η μεταφορά χρημάτων στο πλαίσιο του προγράμματος της Ταϊλάνδης είναι επιλεκτική. Εγκληματίες και άλλοι με ιστορικό απάτης δεν είναι επιλέξιμοι, ενώ οι έμποροι με αμφιλεγόμενα ιστορικά δεν μπορούν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα. Τα κεφάλαια δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αγορά προϊόντων όπως αλκοόλ, τσιγάρα και μαριχουάνα ή για διαδικτυακές αγορές.
Αυτοί οι περιορισμοί φαίνονται απολύτως δικαιολογημένοι αλλά δείχνουν επίσης πόσο εύκολα μπορεί να υπονομευτεί το ψηφιακό χρήμα για σκοπούς κοινωνικής μηχανικής. Η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης αποφάσισε ότι μόνο “άξια” άτομα μπορούν να επωφεληθούν από το πρόγραμμα, πρέπει να ξοδέψουν τα χρήματα σε συγκεκριμένες περιοχές και δεν μπορούν να αγοράσουν προϊόντα που θεωρούνται ανεπιθύμητα. Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ένα μέλλον στο οποίο η χρήση των CBDC περιορίζεται σε “καλούς” πολίτες και “αποδεκτές” δαπάνες, όπως ορίζεται από την κυβέρνηση.
Τα ψηφιακά κεφάλαια δεν μπορούν κατ’ αρχήν να ανταλλαχθούν με μετρητά ή άλλους τύπους χρημάτων. Ωστόσο, μπορεί να φανταστεί κανείς δευτερογενείς αγορές όπου οι άνθρωποι που δεν θέλουν να ξοδέψουν τα χρήματα πριν από την ημερομηνία λήξης μπορούν να τα ανταλλάξουν, πιθανώς με έκπτωση, για χρήματα με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Παρά τις επιθυμίες της κυβέρνησης, ένας δικαιούχος των κεφαλαίων που πραγματικά θέλει να καπνίσει μπορεί να αγοράσει εγκεκριμένα αγαθά και να τα ανταλλάξει με τσιγάρα.
Ομοίως, τα CBDCs επιτρέπουν πολλαπλούς τύπους νομισματικών μονάδων με διαφορετικά χαρακτηριστικά, που θεωρητικά είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για την εφαρμογή προσεκτικά στοχευμένων και κοινωνικά βέλτιστων πολιτικών. Αλλά αυτό θα μπορούσε να καταστρέψει την εμπιστοσύνη στην ακεραιότητα του χρήματος της κεντρικής τράπεζας, το οποίο, με όλα τα ελαττώματά του, έχει τουλάχιστον μια σαφή και σταθερή ονομαστική αξία.
Το χειρότερο, οι κεντρικές τράπεζες, ως διαχειριστές των CBDC με τέτοια χαρακτηριστικά, θα θεωρηθούν πράκτορες της κυβέρνησης όταν πρόκειται για την επιτήρηση και την εκτέλεση ενός ευρέος φάσματος οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών παρά μόνο νομισματικής πολιτικής.
Η επικείμενη πραγματικότητα ενός κόσμου των CBDC φέρνει πολλές υποσχέσεις. Αλλά θα μπορούσε να μειώσει την εμπιστοσύνη στις κεντρικές τράπεζες και το χρήμα των κεντρικών τραπεζών, που θα ήταν ένα τεράστιο τίμημα. Το πείραμα της Ταϊλάνδης θα μας διδάξει πολλά για το τι επιφυλάσσει το μέλλον και λειτουργεί ως προειδοποίηση για το πώς η τεχνολογία μπορεί να μας ωθήσει προς έναν δυστοπικό κόσμο.
Πηγή: https://www.ft.com/content/9194ca11-7788-4a1d-a6cc-cffea18d0c9d
